Tác động gián tiếp của cuộc xung đột Nga-Ukraine đến nguồn cung lương thực toàn cầu

Cuộc xung đột Nga-Ukraine đã bộc lộ rõ ràng rằng chuỗi cung ứng thực phẩm toàn cầu hoạt động như một mạng lưới phức tạp, kết nối các quốc gia. Giám đốc nghiên cứu Stefan Thurner của Trung tâm Khoa học nhấn mạnh: Tuy nhiên, các nghiên cứu trước đây thường tập trung vào sự phụ thuộc trực tiếp và bỏ qua những sự phụ thuộc gián tiếp do không có sẵn các đầu vào thiết yếu, khiến việc đánh giá toàn diện về hệ thống lương thực toàn cầu trở nên khó khăn.

Để thu hẹp khoảng cách này, nhóm nghiên cứu đã phát triển một mô hình hệ thống lương thực toàn cầu năng động, kết hợp dữ liệu từ 192 quốc gia và vùng lãnh thổ và bao gồm 125 sản phẩm nông nghiệp và thực phẩm. Moritz Laber của Trung tâm Khoa học giải thích: “Mô hình này cho phép chúng tôi mô phỏng các cú sốc đối với các sản phẩm và quốc gia cụ thể, theo dõi chặt chẽ các tác động tiếp theo trên toàn bộ chuỗi cung ứng”. Bằng cách định lượng mức giảm tương đối so với kịch bản cơ sở (không có cú sốc), các nhà nghiên cứu đã thu được những hiểu biết có giá trị về mức độ của những cú sốc này. Đáng chú ý, họ phát hiện ra rằng các tác động gián tiếp thường vượt quá các tác động trực tiếp. Ví dụ, một cú sốc đối với sản xuất ngô của Ucraina đã dẫn đến sự sụt giảm 13% về nguồn cung thịt lợn ở Nam Âu. Trong khi đó, một cú sốc đối với sản xuất thịt lợn của Ucraina có tác động không đáng kể dưới 1%.

Trong một mô phỏng tình huống xấu nhất, khi sản xuất nông nghiệp ở Ukraine bị mất hoàn toàn do xung đột Nga-Ukraine, nghiên cứu đã tiết lộ những tác động đa dạng đối với các sản phẩm và khu vực trên toàn thế giới. Mức thất thoát của ngũ cốc, đặc biệt là ngô, lên tới 85%, trong khi dầu ăn, đặc biệt là dầu hướng dương, bị thất thoát tới 89%. Ngoài ra, một số loại thịt, chẳng hạn như thịt gia cầm, bị thất thoát tới 25% ở nhiều quốc gia.

Số lượng sản phẩm mà một khu vực phụ thuộc vào Ukraine rất khác nhau: Nam Âu bị ảnh hưởng nhiều nhất, với 19 trong số 125 sản phẩm bị tổn thất hơn 10%, tiếp theo là Tây Á và Bắc Phi, với 15 và 11 sản phẩm tương ứng.

Những phát hiện này nhấn mạnh rằng sự gián đoạn sản xuất cục bộ có ý nghĩa sâu rộng, vượt ra ngoài ranh giới địa lý thông qua các mối quan hệ thương mại và toàn bộ chuỗi sản xuất. Do đó, bắt buộc phải xem xét cả tác động trực tiếp và gián tiếp khi ước tính thiệt hại và xây dựng các biện pháp can thiệp hiệu quả.

Theo Hội đồng châu Âu, khi xung đột Nga-Ukraine bước sang năm thứ hai, giá lương thực vẫn cao hơn mức của năm 2021. Ngoài ra, các sự kiện khác nhau, bao gồm các sự kiện thời tiết cực đoan, khủng hoảng kinh tế và căng thẳng địa chính trị, có thể gây ra sự gián đoạn tương tự. Điều này nhấn mạnh tầm quan trọng của việc khám phá sự phụ thuộc lẫn nhau trong chuỗi cung ứng lương thực toàn cầu và hiểu biết toàn diện về tác động trực tiếp và gián tiếp của các cú sốc cục bộ để nâng cao nhận thức của các nhà hoạch định chính sách và các bên liên quan về những rủi ro bị bỏ qua trong hệ thống lương thực toàn cầu.

Những phát hiện nghiên cứu này là một bước nhảy vọt đầu tiên có giá trị trong việc hiểu được các động lực phức tạp của chuỗi cung ứng thực phẩm toàn cầu và tính dễ bị tổn thương của chúng trước những cú sốc cục bộ. 

Nguồn: Bộ Nông nghiệp và Phát triển  nông thôn